Umowa o pracę

Pracę możemy wykonywać na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania, spółdzielczej umowy o pracę. W przypadku zatrudnienia w każdej z wyżej wymienionych form jesteśmy pracownikami w rozumieniu Kodeksu pracy.

Coraz częściej mamy też do czynienia z wykonywaniem pracy na podstawie umów cywilnoprawnych, do których należą: umowa zlecenia, umowa o dzieło, umowa agencyjna.

Jeżeli wykonujemy pracę na podstawie jednej z wyżej wymienionych umów, nie jesteśmy pracownikami. W związku z tym naszej sytuacji nie reguluje Kodeks pracy, lecz przepisy Kodeksu cywilnego.

W sytuacji, gdy wykonywana przez nas praca nosi cechy stosunku pracy, nie powinna być z nami zawarta umowa cywilnoprawna. Jeśli jednak do tego dojdzie, mamy prawo wystąpić do sądu pracy o ustalenie stosunku pracy. Spory między pracownikiem a pracodawcą rozpoznają sądy pracy, natomiast do rozstrzygnięcia sporu między stronami umów cywilnoprawnych właściwe są sądy cywilne.

Charakterystycznym dla umowy o prace jest to, że jako pracownicy jesteśmy podporządkowani poleceniom przełożonych i mamy obowiązek wykonywać pracę w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę.

Podstawową formą nawiązania stosunku pracy jest umowa o pracę, w której zobowiązujemy się do wykonywania określonej pracy na rzecz i pod kierownictwem pracodawcy, a pracodawca jest zobowiązany do wypłaty nam wynagrodzenia za wykonywaną pracę.

- rodzaj pracy;
- miejsce wykonywania pracy;
-  wynagrodzenie za pracę odpowiadające rodzajowi pracy, ze wskazaniem jego składników;
- wymiar czasu pracy;
- termin rozpoczęcia pracy

Będąc pracownikiem, jesteśmy podporządkowani co do sposobu, miejsca i czasu świadczenia pracy. Musimy też świadczyć pracę osobiście.

- na okres próbny;
- na czas określony;
- na czas nieokreślony

Umowę taką może poprzedzać umowa o pracę na okres próbny, nieprzekraczający 3 miesięcy.

Okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony, a także łączny okres zatrudnienia na podstawie umów o pracę na czas określony zawieranych między tymi samymi stronami stosunku pracy, nie może przekraczać 33 miesięcy, a łączna liczba tych umów nie może przekraczać trzech.  Jeżeli okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony jest dłuższy niż okres  33 miesięcy lub łączna liczba umów przekracza trzy, uważa się, że pracownik, odpowiednio od dnia następującego po upływie okresu 33 miesięcy lub od dnia zawarcia czwartej umowy o pracę na czas określony, jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony.

- Maksymalny czas pracy pracownika nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy.

- Jeżeli jest to uzasadnione rodzajem pracy lub jej organizacją, może być stosowany system równoważnego czasu pracy, 
w którym jest dopuszczalne przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy, nie więcej jednak niż do 12 godzin.

- Przy pracach polegających na dozorze urządzeń lub związanych z częściowym pozostawaniem w pogotowiu do pracy może być stosowany system równoważnego czasu pracy, w którym jest dopuszczalne przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy, nie więcej jednak niż do 16 godzin.

- Do pracowników zatrudnionych przy pilnowaniu mienia lub ochronie osób, a także pracowników zakładowych straży pożarnych i zakładowych służb ratowniczych może być stosowany system równoważnego czasu pracy, w którym jest dopuszczalne przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy do 24 godzin.

Przedłużony dobowy wymiar czasu pracy jest równoważony krótszym dobowym wymiarem czasu pracy w niektórych dniach lub dniami wolnymi od pracy.

Pracownikowi przysługuje, bezpośrednio po każdym okresie wykonywania pracy w przedłużonym dobowym wymiarze czasu pracy, odpoczynek przez czas odpowiadający co najmniej liczbie przepracowanych godzin, niezależnie od prawa do co najmniej 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku, obejmującego co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego.

Przerwa wliczona do czasu pracy powinna wynosić:

- jeżeli dobowy wymiar czasu pracy pracownika wynosi co najmniej 6 godzin, pracownik ma prawo do przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut, wliczanej do czasu pracy;

- jeżeli pracownik pracuje przy monitorze ekranowym (najczęściej komputer) to pracodawca ma obowiązek udzielenia pracownikowi przerwy w wymiarze 5 minut w każdej godzinie pracy.

         

W trakcie trwania stosunku pracy, przysługują nam jako pracownikom różne urlopy.

JEST TO URLOP PŁATNY

- 20 dni jeżeli pracownik ma staż pracy krótszy, niż 10 lat;
- 26 dni jeżeli pracownik ma staż pracy dłuższy, niż 10 lat;

w tym 4 dni urlopu na żądanie pracownika

       JAK SAMA NAZWA WSKAZUJE JEST TO URLOP BEZPŁATNY      - dowolny wymiar czasu – ograniczony okresem trwania umowy na czas określony

JEST TO URLOP PŁATNY

- 16 godzin albo 2 dni na małoletnie dzieci pracownika

JEST TO URLOP PŁATNY

- 2 tygodnie

JEST TO URLOP PŁATNY

- 20 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka;

- 31 tygodni w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie;

- 33 tygodni w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie;

- 35 tygodni w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie;

- 37 tygodni w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie

JEST TO URLOP BEZPŁATNY

- wymiar urlopu wychowawczego wynosi do 36 miesięcy

JEST TO URLOP PŁATNY

- 32 tygodnie w przypadku urodzenia jednego dziecka;

- 34 tygodnie w przypadku urodzenia dwojga i więcej dzieci przy jednym porodzie;

JEST TO URLOP PŁATNY

- 6 dni dla pracownika przystępującego do egzaminów eksternistycznych;

- 6 dni dla pracownika przystępującego do egzaminu maturalnego;

- 6 dni dla pracownika przystępującego do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe;

- 21 dni w ostatnim roku studiów – na przygotowanie pracy dyplomowej oraz przygotowanie się i przystąpienie do egzaminu dyplomowego

     


     JEST TO URLOP PŁATNY

OKOLICZNOŚĆ		WYMIAR ZWOLNIENIA
ŚLUB	pracownika	2 dni
	dziecka pracownika	1 dzień
URODZENIE	dziecka pracownika	2 dni
ZGON I POGRZEB	małżonka, dziecka, matki, ojca, macochy, ojczyma pracownika	2 dni
	brata, siostry, dziadka, babki, teścia, teściowej oraz innej osoby pozostającej na utrzymaniu lub pod bezpośrednią opieką pracownika	1 dzień

JEST TO ZWOLNIENIE PŁATNE

- 2 dni robocze – w okresie dwutygodniowego i jednomiesięcznego wypowiedzenia umowy;

- 3 dni robocze – w okresie trzymiesięcznego wypowiedzenia umowy

Zarówno pracodawcy jaki i pracownikowi przysługuje uprawnienie do wypowiedzenia umowy o pracę, w tym przypadku obowiązują nas określone terminy wypowiedzenia umowy o pracę, o ile nie rozwiążemy tejże umowy za porozumieniem stron tj.:

- 3 dni robocze – okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na okres próbny, jeśli okresu próbny nie przekracza 2 tygodni;

- 3 dni robocze – okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na zastępstwo;

- 1 tydzień – okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na okres próbny, jeśli okresu próbny przekracza 2 tygodnie;

- 2 tygodnie – okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na okres próbny, jeśli okresu próbny wynosi 3 miesiące;

- 2 tygodnie – okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony, jeśli praca była świadczona nie dłużej niż 6 miesięcy;

- 1 miesiąc – okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony, jeśli praca była świadczona co najmniej 6 miesięcy;

- 3 miesiące – okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony, jeśli praca była świadczona co najmniej 3 lata;

W związku z rozwiązaniem lub wygaśnięciem stosunku pracy pracodawca jest obowiązany niezwłocznie wydać pracownikowi świadectwo pracy, jeżeli nie zamierza nawiązać z nim kolejnego stosunku pracy w ciągu 7 dni od dnia rozwiązania lub wygaśnięcia poprzedniego stosunku pracy. W przypadku nawiązania z tym samym pracownikiem kolejnego stosunku pracy w ciągu 7 dni od dnia rozwiązania lub wygaśnięcia poprzedniego stosunku pracy, pracodawca jest obowiązany wydać pracownikowi świadectwo pracy wyłącznie na jego wniosek.

Pracownik ma 7 dni od dnia otrzymania wadliwego świadectwa pracy, na złożenie wniosku o jego sprostowanie. Jeżeli pracodawca odmówi sprostowania świadectwa pracy, pracownik może wystąpić z takim wnioskiem do sądu pracy w terminie 7 dni od otrzymania od pracodawcy odmowy sprostowania.

Pracownik może wnieść odwołanie od wypowiedzenia umowy o pracę lub jej rozwiązania w trybie natychmiastowym w terminie 21 dni. Termin ten biegnie od dnia następnego po dniu złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu lub rozwiązaniu umowy.