Przejdź do głównej zawartości

NIEEWIDENCJONOWANA DZIAŁALNOŚĆ „GOSPODARCZA”


Jeżeli myślałeś o prowadzeniu własnej działalności „gospodarczej”, chciałeś założyć „firmę”, być biznesmenem, pracować na własny rachunek, będąc samemu sobie szefem, ale bałeś się rozpocząć działalność w obliczu wielu problemów natury prawnej i finansowej związanej z prowadzeniem własnej działalności, to mam dla Ciebie świetne rozwiązanie, aby zacząć stawiać pierwsze kroki w biznesie!


Rozwiązaniem jest prowadzenie nieewidencjonowanej działalność. Taka forma prowadzenia działalności jest uregulowana w ustawie z dnia 6 marca 2018 r. (Dz.U. z 2018 r. poz. 646) prawo przedsiębiorców.

W art. 5 prawa przedsiębiorców została sformułowana  legalna definicja nieewidencjonowanej działalności gospodarczej tj.:

Nie stanowi działalności gospodarczej działalność wykonywana przez osobę fizyczną, której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia, o którym mowa w ustawie z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. z 2017 r. poz. 847 oraz z 2018 r. poz. 650), i która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej.


Jeśli chcesz rozpocząć działalność i nie będziesz osiągał z niej w żadnym miesiącu przychodu wyższego niż połowa minimalnego wynagrodzenia za pracę (w 2019 roku jest to 1125 zł) i w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywałeś działalności gospodarczej, to możesz ją wykonywać jako nieewidencjonowaną.

Działalność nierejestrową mogą wykonywać też osoby, które w okresie pomiędzy 30 kwietnia 2017 r. a 29 kwietnia 2018 r. nie były wpisane do CEIDG lub których wpis w CEIDG został wykreślony przed 30 kwietnia 2017 r., nawet jeżeli w okresie pomiędzy 30 kwietnia 2013 r. a 29 kwietnia 2018 r. wykonywały działalność gospodarczą.

Pamiętaj, że zawieszenie działalności gospodarczej uważane jest na gruncie tych przepisów za jej nie wykonywanie.


Wspomniany próg kwotowy tj. 1125 zł, dotyczy przychodu należnego, a nie dochodu.
Przychód należny są to kwoty należne danej osobie, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.

Przykład: 
Jan Kowalski, prowadzący działalność nierejestrową, przekazał 20 grudnia 2018 r. Wojciechowi Nowakowi towar za kwotę 200 zł. Strony umówiły się, że płatność zostanie uregulowana dopiero 20 lutego 2019 r. - Wspomniana kwota 200 zł będzie przychodem należnym przypadającym za grudzień 2018 r., nie zaś za luty 2019 r.

Samo przekroczenie przychodu należnego w wysokości połowy minimalnego wynagrodzenia nie powoduje, że dane zachowanie kwalifikowane jest automatycznie jako działalność gospodarcza. Żeby była za taką uznana, nadal muszą być spełnione przesłanki ustawowe (tzn. jest wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły oraz ma charakter zorganizowany).

Przykład: 
Janusz Wróbel pracuje na podstawie umowy o pracę. Jednocześnie podpisuje odrębną umowę na wykonanie pojedynczej usługi za sumę 1300 zł (wcześniej nie podpisywał żadnych umów tego typu). - Jego działalność w tym zakresie nadal nie spełnia jednak przesłanki zorganizowania oraz ciągłości. Tym samym, nie musi on składać wniosku o wpis do CEIDG.


Natomiast jeżeli prowadzona przez Ciebie działalność jest wykonywana we własnym imieniu w sposób ciągły oraz ma charakter zorganizowany i przekroczyłeś miesięczny próg przychodu (połowa minimalnego wynagrodzenia za pracę), to Twoja działalność nierejestrowa staje się działalnością gospodarczą. Od tego czasu masz 7 dni na złożenie wniosku o wpis do CEIDG.

Osoba prowadząca działalność nierejestrową nie otrzymuje numeru REGON. Co do zasady nie ma także obowiązku uzyskania numeru NIP. Może jednak (dobrowolnie) wystąpić o nadanie NIP przy pomocy formularza NIP-7.


Dochody z działalności nierejestrowej są opodatkowane na zasadach ogólnych według skali podatkowej 18% lub 32%. To rodzaj przychodów z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Podatnik rozlicza te przychody w zeznaniu rocznym PIT-36.

Nie trzeba odprowadzać zaliczek na podatek dochodowy, a koszty działalności nierejestrowej mogą zostać odliczone od pochodzących z niej przychodów.


Osoba prowadząca działalność nierejestrową nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnemu z tytułu prowadzenia działalności pozarolniczej, tj. konieczności odprowadzania zryczałtowanych składek na ZUS.

Zgodnie z zasadami ogólnymi, wykonywanie pracy na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, może stanowić samoistny i odrębny tytuł do ubezpieczeń.

Przykład: 
Marta Zielińska, prowadząc działalność nierejestrową, sprzedaje wykonywane własnoręcznie figurki i ozdoby. Ponieważ Pani Marta nie świadczy pracy i nie podlega ubezpieczeniom z tytułu działalności pozarolniczej – nie ma obowiązku opłacania składek społecznych ani zdrowotnych w związku ze swoją działalnością.

Przykład: 
Paweł Szeląg w ramach działalności nierejestrowej dorywczo sprząta pomieszczenia magazynowe firmy ABC
sp. z o.o. Ponieważ jego działalność polega na świadczeniu usług, jest oskładkowana według zasad ogólnych, czyli tak jak w przypadku innych osób nieprowadzących działalności gospodarczej, a świadczących pracę w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.


Osoba prowadząca działalność nierejestrową co do zasady jest zwolniona od podatku VAT na podstawie art. 113 ust. 1 lub 9 ustawy o podatku od towarów i usług. Nie dotyczy to niektórych rodzajów działalności – w przypadku których status podatnika VAT nie zależy od wartości sprzedaży. Osoby prowadzące taką działalność pozostają płatnikami podatku VAT, z wszelkimi wynikającymi z tego konsekwencjami (np. obowiązek uzyskania numeru NIP oraz prowadzenia rejestru sprzedaży i zakupów). Zgodnie z art. 113 ust. 13 ustawy o podatku od towarów i usług, opodatkowane VAT – niezależnie od wartości sprzedaży – są m.in. usługi prawnicze oraz usługi doradztwa, a także dostawa wyrobów z metali szlachetnych, towarów opodatkowanych akcyzą, środków transportu czy budynków.



Osoba prowadząca działalność nierejestrową jest co do zasady zwolniona z obowiązku wystawiania faktury. Musi to uczynić jedynie w przypadku, gdy żądanie jej wystawienia zostało zgłoszone w terminie 3 miesięcy od końca miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę, otrzymano całość lub część zapłaty.

Przykład: 
Tomasz Nowak, prowadzący działalność nierejestrową, sprzedał Annie Kowalik sprzęt kuchenny za sumę 150 zł.
20 grudnia 2018 r. jego kontrahentka poprosiła go o wystawienie faktury. Pan Tomasz powinien spełnić to żądanie, ale wystarczy, że wystawi fakturę uproszczoną.

W takiej sytuacji będzie mogła to być faktura uproszczona, która zawiera jedynie:

ü  datę wystawienia,
ü  numer kolejny,
ü  imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów lub usług oraz ich adresy,
ü  nazwę (rodzaj) towaru lub usługi,
ü  miarę i ilość (liczbę) dostarczonych towarów lub zakres wykonanych usług,
ü  cenę jednostkową towaru lub usługi,
ü  kwotę należności ogółem.



Osoba prowadząca działalność nierejestrową ma przede wszystkim obowiązek prowadzenia uproszczonej ewidencji sprzedaży zawierającej sumaryczną kwotę uzyskanego przychodu należnego z danego dnia. Ewidencja taka może być prowadzona nawet w zwykłym zeszycie. Dzięki temu można łatwo sprawdzić, czy przekroczony został próg 50% wysokości minimalnego wynagrodzenia.


Działalności nierejestrowej nie można wykonywać w przypadku, gdy podjęcie danej działalności wymaga uzyskania koncesji, zezwolenia albo wpisu do rejestru działalności regulowanej na podstawie przepisów ustaw szczegółowych.
Nie może być ona także prowadzona w ramach spółki cywilnej.

Przepisy mogą nakładać dodatkowe obowiązki, niezależne od wysokości przychodu, które należy wykonywać w pewnych branżach nawet w przypadku prowadzenia działalności nierejestrowej. Osób prowadzących działalność nierejestrową dotyczy np.: obowiązek posiadania kasy fiskalnej w przypadku wykonywania działalności, które ze względu na przedmiot nie korzystają ze zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji, obowiązek spełniania odpowiednich wymogów sanitarnych w przypadku sprzedaży produktów spożywczych.


Obowiązek rejestrowania transakcji przy użyciu kasy, niezależnie od wysokości uzyskiwanego przychodu, dotyczy m.in.: usług fryzjerskich, kosmetycznych i kosmetologicznych, przewozowych, związanych z mechaniką samochodową, związanych z wyżywieniem (np. catering), kulturalnych i rozrywkowych, wskazanych szczegółowo w § 4 rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących.


Obowiązek rejestrowania transakcji przy pomocy kasy fiskalnej, podobnie jak prowadzenie działalności, która nie korzysta ze zwolnienia z VAT z uwagi na wartość sprzedaży, powodują konieczność uzyskania numeru NIP, także w przypadku działalności nierejestrowej.


Działalność nierejestrowa umożliwia postawienie pierwszych kroków w biznesie lub dorywczą aktywność w ramach drobnej działalności, nieobciążonej nadmiernymi formalnościami, kosztami i obowiązkami administracyjnymi, tj. w stosunku do urzędów i organów państwowych. Wprowadzenie ułatwień o charakterze administracyjnym i fiskalnym nie może jednak wiązać się z pogorszeniem sytuacji konsumentów, zwłaszcza, że większość przepisów z zakresu ochrony konsumenckiej stanowi wdrożenie do polskiego systemu prawnego przepisów unijnych dyrektyw.

Działalność nierejestrowa jest, co do zasady, działalnością gospodarczą na gruncie prawa cywilnego, a osoby, które prowadzą taką działalność, mają obowiązek respektować prawa konsumentów, w tym wykonywać obowiązki informacyjne, np. w zakresie udzielania informacji o prawie odstąpienia od umowy zawieranej na odległość.

Przykład: 
12 listopada 2018 r. Joanna Nowak, prowadząca działalność nierejestrową, sprzedała przez Internet konsumentce – Marii Kowalskiej własnoręcznie wykonaną rzeźbę. Pani Joanna ma obowiązek poinformować o możliwości odstąpienia przez kupującą od umowy w terminie 14 dni. Pani Maria może w tym terminie odstąpić od zawartej umowy bez podawania przyczyny.


Krótko podsumowując, prowadząc działalność nierejestrową:

§  NIE MUSISZ: składać wniosku o wpis do CEIDG, uzyskiwać numeru NIP i REGON, płacić składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne ani składki zdrowotnej z tytułu działalności pozarolniczej, odprowadzać zaliczek na PIT ani rozliczać go miesięcznie albo kwartalnie, płacić podatku VAT – obejmuje Cię zwolnienie podmiotowe, prowadzić skomplikowanej rachunkowości.

§  MUSISZ: prowadzić uproszczoną ewidencję sprzedaży, czyli spisywać kwoty przychodu uzyskanego w danym dniu, rozliczać przychody z działalności nierejestrowej (po odliczeniu kosztów) w zeznaniu rocznym PIT-36, według skali podatkowej, wystawiać na żądanie drugiej strony rachunek albo fakturę, ewentualnie fakturę uproszczoną, respektować uprawnienia konsumenckie w relacjach ze swoimi klientami


Osoba prowadząca działalność nierejestrową może w każdej chwili złożyć wniosek o wpis do CEIDG. Działalność nierejestrowa staje się działalnością gospodarczą z dniem określonym w tym wniosku.